Η Νάξος είναι ένα νησί με μεγάλο ενδιαφέρον. Έχει θαυμάσιες ομορφιές. Εκπληκτική εναλλαγή τοπίου με συνδυασμό ορεινού και πεδινού τοπίου σε αρμονική συνύπαρξη. Έχει απέραντες αμμουδιές, λιβάδια με πλούσια γεωργική παραγωγή.
Ανεπτυγμένη κτηνοτροφία (αγελαδολοτροφία και αιγοπροβατοτροφία). Τα προϊόντα της Νάξου έχουν μια ιδιαίτερη ποιοτική και νόστιμη γεύση (πατάτες, πορτοκάλια, λεμόνια, τυριά, κρέας κλπ.).
Η ιστορία της είναι αποτυπωμένη στα πλούσια ιστορικά μνημεία όλων των χρονικών περιόδων: από την προϊστορία μέχρι τις ημέρες μας: κυκλαδικός πολιτισμός, αρχαϊκοί ναοί και αγάλματα (π.χ. κούροι), αρχαιολογικοί χώροι όλων των περιόδων, αρχαία και μεσαιωνικά κάστρα, πλήθος από βυζαντινές εκκλησίες με αγιογραφίες που τη χαρακτηρίζουν ένα δεύτερο Μυστρά στο Αιγαίο, μεσαιωνικοί πύργοι, αγάλματα από ανθρώπους της που συμμετείχαν, πρόσφεραν σημαντικές υπηρεσίες ή θυσιάστηκαν στους μεγάλους αγώνες του έθνους (π.χ. στην Επανάσταση του 1821, στον μακεδονικό αγώνα, στην εθνική αντίσταση κλπ.).
Αλλά και στον λαϊκό πολιτισμό η Νάξος παρουσιάζει αξιόλογα δείγματα και μάλιστα από πολλών ειδών δραστηριότητες και από όλες τις εποχές του έτους. Πλήθος από λαϊκά έθιμα, παραδόσεις, παραμύθια, αφηγήσεις, περιστατικά από διάφορες εργασίες όλου του έτους, από διάφορες εκδηλώσεις της ανθρώπινης ζωής, ανέκδοτα, παροιμίες, δημοτικά τραγούδια, ειδικά στιχουργήματα (τα λεγόμενα «κοτσάκια»), πλούσια αποκριάτικη παράδοση (κουδουνάτοι, κορδελάτοι, παρελάσεις [«τα μπαϊράκια]» λαϊκά δρώμενα (δηλ. ευτράπελα σκετς, καυστικοί διάλογοι) κλπ. Μια ιδιαίτερη ικανότητα των Ναξίων είναι να εκφράζουν πολλές φορές τις χαρές και τις λύπες τους, τις σκέψεις και τις δραστηριότητές τους με στίχους. Η λαϊκή ποίηση έχει ευρεία διάδοση στη Νάξο.
Η λαϊκή δραστηριότητα συμπληρώνεται από την κοινωνική και πολιτιστική δραστηριότητα. Σε όλα σχεδόν τα χωριά υπάρχουν πολιτιστικοί σύλλογοι που προσπαθούν να κάνουν τη ζωή στα χωριά ανετότερη και να συγκρατήσουν (όσον εξαρτάται και από αυτούς) τον πληθυσμό στα χωριά είτε συμβάλλοντας να γίνουν κάποια έργα στα χωριά αλλά κυρίως με το να διατηρήσουν τη πλούσια μουσική και χορευτική παράδοση.
Η μουσική και ο χορός στη Νάξο δεν είναι μια τουριστικής μορφής επιβίωση, αλλά είναι ένας ζωντανός τρόπος ζωής που έρχεται από τα παλιά αλλά και που διατηρείται ζωντανός μέχρι τις ημέρες μας. Αυτή η συνέχεια του πολιτισμού αναδεικνύει ένα πλήθος καλλιτέχνες μικρής και μεγάλης ηλικίας που διασώζουν την παράδοση αλλά και που δίνουν ομορφιά σε διάφορες εκδηλώσεις της ζωής.
Ο νησιώτικος συρτός, ο μπάλος με τα λαϊκά όργανα το βιολί, το λαούτο, αλλά και την τζαμπούνα συνθέτουν το ιδιαίτερο καλλιτεχνικό και ψυχαγωγικό «χρώμα» που ακούγεται σε γάμους, σε πανηγύρια, σε εκδηλώσεις συλλόγων και συγκινεί μικρούς και μεγάλους, χωρικούς και αστούς, ντόπιους και επισκέπτες του νησιού που διασώζει ακούσματα βυζαντινά και αρχαιοελληνικά.
Πηγή άρθρου και φωτογραφίας www.naxos.gr
